Press "Enter" to skip to content

Czas wolny

Jak po wojnie spędzano czas wolny na Starym Przedmieściu? Sposoby spędzania czasu na podstawie opowieści mieszkańców, pamiątek i materiałów zebranych przez Stowarzyszenie Opowiadaczy Historii Dolnego Miasta.

  • Gra w kapsle. Popularna wśród dzieci gra. Najczęściej naśladowało się kolarski wyścig pokoju. Kapsle musiały należeć do różnych kolarzy. Ponieważ kapsle były wówczas identyczne, oznaczano je, wklejając do nich wycięte z atlasu flagi państw.
  • Zabawa resorakami. Posiadanie resoraka było marzeniem wielu ówczesnych chłopców. Resoraki można było kupić na rynku albo w Peweksie. Zakup takiego samochodu był dla dzieci wielkim świętem. Jeśli kogoś nie było na niego stać, mógł spróbować dotrzeć do katalogów z samochodami. Były one przysyłane przez zagraniczne firmy. Aby zdobyć katalog, należało wysłać prośbę w języku angielskim. W jej treści pisano, że jest się z Polski, interesuje się motoryzacją i prosi się o wysłanie katalogu. Dzieci przepisywały od siebie wzajemnie owe listy, robiąc przy tym błędy. Cierpiała na tym poprawność językowa, a treść była trudna do odczytania.
  • Kolekcjonowanie naklejek z gum Donald.
  • Kolekcjonowanie albumów z ilustracjami samoprzylepnymi. Były one popularne w latach 70. i 80. Kupowało się je w kioskach Ruchu. Przy Placu Wałowym znajdował się jedyny taki kiosk w okolicy. Tam kupowało się książeczki z miejscami na naklejki. Albumy te były jak miniencyklopedie, dotyczyły różnych obszarów wiedzy, m.in. przyrody, historii, geografii. Naklejki były dostępne w pakiecikach po sześć: cztery naklejki z jednego albumu, a dwie pozostałe z dwóch innych albumów. Dzieci kupowały je i wymieniały się nimi, aby skompletować cały album. Nie było nic gorszego, niż album, w którym brakuje dwóch czy trzech naklejek. Ponieważ w każdym kiosku można było dostać inne naklejki, dzieci szukały ich w kioskach na terenie całego Gdańska.
  • Filatelistyka. Kolekcjonowanie znaczków było popularną po wojnie rozrywką. Klasery ze znaczkami przechodziły z pokolenia na pokolenie. Znaczki kolekcjonowano tematycznie, państwami, kształtami. Wspaniałym prezentem pod choinką mógł być pakiet znaczków. Znaczki kupowano także w sklepach filatelistycznych, kioskach Ruchu oraz odklejało się je z pocztówek i kopert poprzez moczenie w wodzie lub trzymanie nad czajnikiem. Czasami urywał się przy tym róg. Takie uszkodzone znaczki to były tzw. kancery. Dzieci wymieniały się ze sobą znaczkami. Najładniejsze były te najbardziej kolorowe.
  • Zbieranie pocztówek dźwiękowych. Kupowało się je na rynku na Chmielnej. Na jednej stronie pocztówki był zapis jednego lub dwóch utworów, które można było odtworzyć na adapterze. Na drugiej stronie było miejsce na pozdrowienia, adres, znaczek. Na pocztówkach można było nagrać swoje życzenia.
  • Majsterkowanie. Wykonywanie różnych przedmiotów, np. kalejdoskopów, lornetek z dostępnych przedmiotów według instrukcji w książkach, m.in. autorstwa Adama Słodowego.
  • Czytanie gazet. Wiele osób kupowało dzienniki dla kolorowych zdjęć, plakatów aktorów i gwiazd muzyki. Na końcu „Świata Młodych” znajdowały się komiksy, np. „Tytus, Romek i Atomek”. Każdego dnia tygodnia można było przeczytać artykuły na inny temat. We wtorkowych numerach „Świata Młodych” byli aktorzy, moda oraz astronomia, czwartkowe tematy to: motoryzacja, przyroda i żarty, a w soboty była muzyka i szarady. W latach 80. zyskała popularność niemiecka gazeta „Bravo”. Była ona trudna do dostania. Można było ją kupić na rynku, jarmarku albo od znajomych, którzy ją sprowadzali z Niemiec. Stronami z „Bravo”, plakatami aktorów w plastikowych koszulkach handlowano na jarmarku.
  • Spędzanie wspólnie czasu na podwórkach kamienic. To tam integrowali się sąsiedzi, rozkwitało życie towarzyskie, urządzano wesela, jadano wspólne, sąsiedzkie obiady, bawiły się dzieci. Podwórka były także miejscami, w których hodowano zwierzęta: kury, indyki, gołębie, świnie.

Zdjęcia

⯆ Album z ilustracjami samoprzylepnymi.

Na zdjęciu widnieje strona tytułowa archiwalnego albumu z ilustracjami samoprzylepnymi. Strona ma kolor biały z czarnymi napisami oraz kolorową ilustracją różnych gatunków ptaków. Na górze strony umieszczony jest pogrubiony duży tytuł: „Ptaki Polski”. Po lewej stronie na górze znajduje się logo wydawnictwa – napis „is” znajdujący się w kwadratowej podwójnej ramce. Po lewej stronie widnieje opis: „Wszystko, co ciekawe – w Ilustracjach Samoprzylepnych, do kolekcjonowania w specjalnie opracowanych zeszytach. Poczet królów polskich. Samoloty, na których walczyli Polacy. Gwiazdy muzyki rozrywkowej. Polscy olimpijczycy. Kontynenty – Afryka. Stare samochody. Ptaki Polski. Od Aten do Moskwy. Samochody wyścigowe. Inne w przygotowaniu.” Na dole pod ilustracją ptaków znajduje się duży napis: „Nowość dla kolekcjonerów”.
Album z ilustracjami samoprzylepnymi. Poczet Królów Polskich. Na zdjęciu widnieją dwie strony z albumu – mają kolor biały, a tekst czarny. Po lewej stronie każdej kartki znajduje się historia wybranego króla polski – Zygmunt I Stary, Zygmunt III August. Po prawej stronie kartek znajdują się przyklejone naklejki w przygotowane miejsca, pod którymi wydrukowano krótkie opisy związane z naklejkami. Ilustracje przedstawiają oblicze wybranego króla, orła polskiego z danych czasów oraz monety.

⯆ Dzieci bawiły się, odtwarzając sceny z książek.

Zdjęcie przedstawia plastikowy samochodzik, którego karoseria jest w kolorze czerwonym oraz żółtym. Wnętrze pojazdu oraz koła są w kolorze czarnym. Niedaleko od samochodziku ułożono cztery stare i lekko zniszczone książki: „Pan samochodzik i Winnetou”, „Dywizjon 303”, „W 80 dni dookoła świata”, „Awantura o Basię”.

⯆ Gazety dla młodzieży z lat 80. XX w.

Zdjęcie przedstawia starą gazetę pod tytułem: „Świat Młodych. Harcerska Gazeta Nastolatków” (biały tekst na czerwonym tle). Gazeta ma kolor biały, lecz na brzegach jest pożółkła i postrzępiona. Tekst ma kolor czarny. Po lewej stronie na górze wydrukowano w kolorowe zdjęcie tańczących dzieci. W tle wydrukowanego zdjęcia znajdują się dzieci obserwujące taniec. Tekst artykułów jest nieczytelny, lecz niektóre nagłówki można odczytać: „Jutro Dzień Matki. Naszym niezastąpionym i jedynym życzymy najlepszych… nas samych”, „Cukierki… ze słomy”, „Nie najgorszy sposób”.
Zdjęcie przedstawia kilka starych, lekko zniszczonych gazet i czasopism: „Bravo”, „Razem”, „Świat Młodych.

⯆ Kapsle do gry.

Zdjęcie przedstawia czarny otwierany pojemnik, w którym znajdują się kapsle z butelek. Do kapsli po wewnętrznej stronie zostały przyklejone niewielkie karteczki z wydrukowanymi kolorowymi flagami państw oraz ich nazwy: Japonia, Brazylia, Cypr, Jugosławia.

⯆ Dzieci kolekcjonowały naklejki z gum Donald.

Na zdjęciu znajduje się kolekcja różnych historyjek z gum Donald. Widnieją na nich takie postacie jak: Myszka Miki, Kaczor Donald, Pies Pluto. Na zdjęciu znajduje się również oryginalnie zapakowana stara guma Donald. Opakowanie jest w kolorze czerwonym z żółtym napisem „Donald Bubble Gum” i wizerunkiem (głową) Kaczora Donalda.

⯆ Kalejdoskop.

Na zdjęciu widnieje stary, lekko zniszczony kalejdoskop – zabawka. Jest w kolorze niebieskim z nadrukowaną białą i czerwoną dużą gwiazdą oraz małymi zielonymi gwiazdkami.

⯆ Kolekcja znaczków.

Na zdjęciu widnieje strona z klasera na znaczki oraz kolekcja znaczków pocztowych. Na górze znajdują się znaczki trójkątne, a na dole prostokątne. Trójkątne prezentują różne gatunki grzybów, a prostokątne różne gatunki kwiatów oraz dzikich zwierząt.

⯆ Komiks Skąd się bierze woda sodowa autorstwa Tadeusza Baranowskiego.

Na zdjęciu widnieje stara gazeta pod tytułem „Skąd się bierze woda sodowa” autorstwa (tekst i rysunki) T. Baranowski. Jest to kolorowy komiks przedstawiający dwie postacie – jedną niską (malarz-artysta), a drugą wysoką (myśliwy). Historyjka opowiada o nieudanych próbach namalowania na płótnie lub wyrycia w skale wizerunku myśliwego. Historyjka nie jest zakończona – cdn.

⯆ Komiks Tytus, Romek i Atomek autorstwa Papcia Chmiela.

Zdjęcie przedstawia gazetę z komiksem „Tytus, Romek i Atomek” odcinek czwarty autorstwa Papcia Chmiela. Historyjka przedstawia kłótnie Romka z Tytusem. Romek uderza Tytusa książką w głowę. Rozdziela ich Atomek.

⯆ Książki z zadaniami typu zrób to sam.

Zdjęcie przedstawia starą, lekko zniszczoną książkę pod tytułem: „Zrób to sam. Lornetka i peryskop” autorstwa Andrzeja Marksa. Książka ma niebieską okładkę z nadrukowaną ilustracją w kolorze czarnym przedstawiającą chłopca patrzącego przez lornetkę. Po lewej stronie znajduje się napis: „Początkujący konstruktorzy to dla Was!”. Wydawnictwo Harcerskie.
Zdjęcie przedstawia starą, lekko zniszczoną książkę pod tytułem: „Zrób to sam. Majster wiejski” autorstwa mgr inż. Jacka Węgrzynowicza. . Książka ma żółtą okładkę z nadrukowaną ilustracją w kolorze czarnym przedstawiającą karmnik na patyku. Po lewej stronie znajduje się napis: „Początkujący konstruktorzy to dla Was!”. Wydawnictwo Harcerskie.
Zdjęcie przedstawia starą, lekko zniszczoną książkę pod tytułem: „Zrób to sam. Zbroje rycerskie” autorstwa Zdzisławy Szkodówny i Janiny Wunderlich. Książka ma zieloną okładkę z nadrukowaną ilustracją w kolorze czarnym przedstawiającą rycerza z tarczą i kopią. Po lewej stronie znajduje się napis: „Początkujący konstruktorzy to dla Was!”. Wydawnictwo Harcerskie.

⯆ Opis budowy lornetki.

Zdjęcie przedstawia stronę z książki. Znajduje się na niej czarny tekst między innymi: „Lornetka ziemska. Do wykonania lornetki jednoocznej, od której proponujemy rozpocząć pracę potrzebne będą tylko dwie soczewki i po jednej rurce do każdego z nich o długości 19 cm i średnicy wewnętrznej równej zewnętrznej średnicy soczewek, wynoszącej zwykle od 4 do 5 cm. Z rurek tych wykonacie oba tubusy lornetki. Jeśli nie macie rurek metalowych albo z plastiku musicie zwinąć je z papieru pakowanego…”

⯆ Książka Adama Słodowego, autora programu Zrób to sam.

Zdjęcie przedstawia okładkę książki pod tytułem „To wcale nie trudne” autorstwa Adama Słodowego. Okładka ma kolor czarny, tytuł jest zielony, a na środku znajduje się kolorowa ilustracja chłopca siedzącego przy warsztacie i trzymającego piłę i kawałek drewna.

⯆ Lista adresów zagranicznych firm, do których dzieci wysyłały prośby o przysłanie katalogu z samochodami.

Zdjęcie przedstawia kartę z zeszytu w kratkę, która zawiera listę adresów zagranicznych firm, do których dzieci wysyłały prośby o przysłanie katalogu z samochodami między innymi: Renault, Katalog Automodelle, Nysa c521, Mercedes, Mickey Mouse, Buster, Lego, Jaguar, Saab.

⯆ Zabawka – lokomotywa.

Zdjęcie przedstawia zabawkę-lokomotywę znajdującą się na torach. Lokomotywa jest czarna z czerwonymi kołami. Tory mają kolor brązowy. W tle leżą różne książki.

⯆ Pocztówka dźwiękowa.

Zdjęcie przedstawia pocztówkę dźwiękową (odmiana płyty gramofonowej) z nadrukowanym obrazem kolorowych kwiatów w niebieskim wazonie.

⯆ Resorak – zabawka.

Zdjęcie przedstawia mocno zniszczoną zabawkę-samochodzik. W niektórych miejscach pozostała farba w kolorze czerwonym, czarnym i białym. Autko nie ma szybek. W środku znajduje się wnętrze w kolorze piaskowym – dwa fotele i kierownica. Koła w kolorze czarnym.

⯆ Zabawka.

Zdjęcie przedstawia plastikową zabawkę – labirynt dla metalowych kulek. Na dole znajduje się patyczek ze sprężyną, dzięki któremu można wybić kuleczki w górną część labiryntu. Pod przezroczystym plastikowym labiryntem znajduje się kolorowy nadruk z jeźdźcami na koniach. Na samej górze labiryntu są mieszczone cztery kieszonki na piłeczki z nadrukowanymi punktami: 10, 20, 30 ,40.
Zdjęcie przedstawia plastikową, kolorową zabawkę, która składa się z zielonej ramki i kwadracików w środku. Każdy kwadracik ma własną liczbę. Kwadraciki są ze sobą połączone, w taki sposób, aby było możliwe ich przesuwanie. Jeden kwadracik jest pusty, aby było miejsce na przesuwanie reszty plastikowych kwadracików.
Rozmiar czcionki
Kontrast
Accessibility by WAH