Press "Enter" to skip to content

Gimnazjum Polskie

  • W 1921 r. założono towarzystwo kulturalne Macierz Szkolna.
  • Z inicjatywy Macierzy Szkolnej powstała szkoła dla polskiej młodzieży, sfinansowana przez polskie społeczeństwo
  • Było to jedyne polskie gimnazjum w Wolnym Mieście Gdańsku.
  • Szkoła działała w latach 1922 ‒ 1939.
  • Ponieważ część uczniów nie mówiła płynnie po polsku, duży nacisk kładziono na naukę języka polskiego.
  • Dyrektorem był Jan Augustyński. Wielu nauczycieli działało na polu publicystyki. Poziom nauczania w gimnazjum był wysoki.
  • Malarze Bolesław Cybis i Jan Zamoyski wykonali na suficie auli gimnazjum fresk „Niebo Polskie”. Gdy nadeszła wojna hitlerowcy skuli fresk i pokryli go tynkiem.
  • Po wojnie budynek był siedzibą różnych szkół, a także tam mieściło się pierwsze po wojnie kino w Gdańsku.
  • Obecnie budynek należy do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
  • W latach 2017 ‒ 2018 zrekonstruowano fresk. Aula, na której suficie znajduje się fresk, jest otwarta dla zwiedzających.

Wspomnienia i opowieści mieszkańców

  • Przy szkole, w służbowym mieszkaniu, mieszkała pisarka Stanisława Przybyszewska z mężem, który był nauczycielem w Gimnazjum Polskim. Po śmierci męża Przybyszewska mieszkała w drewnianym baraku na dziedzińcu. Mimo starań nie otrzymała posady w szkole. Swój budżet musiała zasilać, zastawiając rzeczy w pobliskim lombardzie.
  • Po wojnie znajdowało się tam kino, gdzie grano takie filmy jak Zakazane Piosenki. Chłopcy z okolicy sprzedawali pod kinem papierosy i gumy do żucia.

Zdjęcia współczesne

Budynek dawnego Gimnazjum Polskiego.

Gdańsk. Gimnazjum Polskie. Zdjęcia współczesne. Budynek dawnego Gimnazjum Polskiego. Na zdjęciu widać przód dwupiętrowego ceglanego budynku i wejście do niego. Po prawej stronie znajduje się drzewo bez liści. Po prawej stronie wejścia została umieszczona kamienna tablica pamiątkowa (tekst jest nieczytelny).

Po wojnie było tu kino.

Gdańsk. Gimnazjum Polskie. Zdjęcia współczesne. Budynek dawnego Gimnazjum Polskiego. Na zdjęciu widać prawe skrzydło budynku szkoły zbudowanej z cegły. Okna znajdują się na każdym piętrze (dwa piętra) wraz z poddaszem i piwnicami. W tle znajdują się drzewa.

Kamień ku pamięci pisarki Stanisławy Przybyszewskiej.

Gdańsk. Gimnazjum Polskie. Zdjęcia współczesne. Kamień ku pamięci pisarki Stanisławy Przybyszewskiej. Na zdjęciu widać duży szary kamień znajdujący się na ziemi porośniętej trawą. W tle znajdują się drzewa. Do kamienia została przytwierdzona duża metalowa płyta z wypukłymi napisami: „Tu żyła i pracowała w latach 1923-1935 wybitna pisarka polska Stanisława Przybyszewska 1901-1935”.

Zrekonstruowany fresk Niebo Polskie na suficie auli dawnego Gimnazjum Polskiego.

Gdańsk. Gimnazjum Polskie. Zdjęcia współczesne. Zrekonstruowany fresk Niebo Polskie na suficie auli dawnego Gimnazjum Polskiego. Obraz o powierzchni 100 mkw. Znajduje się na suficie. Ukazuje fragment nieba widocznego nad Polską. Dzięki analizie kształtu i ułożeniu drogi mlecznej na plafonie udało się ustalić, że jest to niebo sierpniowe w 1937 roku. W centrum obrazu znajduje się Mater Polonia, w której otoczeniu znalazły się personifikacje przemysłu, handlu i rolnictwa, a także dzielnic i większych polskich miast.

Tablica upamiętniająca założycieli, wychowawców i wychowanków Gimnazjum Polskiego.

Gdańsk. Gimnazjum Polskie. Zdjęcia współczesne. Tablica upamiętniająca założycieli, wychowawców i wychowanków Gimnazjum Polskiego. Na zdjęciu znajduje się kamienna czarna tablica ze złotymi napisami, która przytwierdzona jest po prawej stronie od wejścia do budynku Gimnazjum Polskiego. Tekst znajdujący się na tablicy: "W XXXV-tą rocznicę założenia w tym gmachu Gimnazjum Polskiego w Gdańsku założycielom wychowawcom i wychowankom bojownikom o sprawę polską w b. wolnym mieście. Miejska Rada Narodowa w Gdańsku 1957 r."

Zdjęcia archiwalne

Powojenne zdjęcie dawnego Polskiego Gimnazjum.

Gdańsk. Gimnazjum Polskie. Zdjęcia archiwalne. Powojenne zdjęcie dawnego Polskiego Gimnazjum. Na czarno-białym zdjęciu widać wejście do szkoły oraz prawe skrzydło. Budynek jest ceglany. Po lewej stronie od wejścia – na wysokości pierwszego i drugiego piętra – zostały przytwierdzone do ściany dwie tarcze z herbem Gdańska oraz szkoły. Po lewej, jak i po prawej stronie znajdują się drzewa.
Rozmiar czcionki
Kontrast